Geçmiz yıllarda süspansiyon sistemini bir konu olarak işlemiş ve ne işe yaradığını sizlere izah etmiştik. Şimdi ise süspansiyon sistemleri içinde oldukça merak edilen Coilover konusunu anlatmaya çalışacağız. Bu konumuzda; Coilover nedir, Ne işe yarar, Avantaj ve Dezavantajları nedir sorularını cevaplamaya gayret edeceğiz.
Coilover nedir?
Coilover sisteminin ne olduğunu anlatmadan önce bu kelimenin ne olduğunu bilmekte fayda var. Bu kelimeyi Coil – Over olarak ayırarak izah etmek daha kolay. Coil kelimesinin İngilizce’de “Sarmak, dolamak” gibi bir karşılığı olduğunu söylemek mümkün. Over kelimesi ise “Üstünde” veya “Çevresinde” şeklinde bir karşılığa geliyor. Yani Coilover ifadesi için “Çevresini saran” demek mümkün görünüyor. Burada “çevresi sarılan” ise aslında bir amortisör ve “Çevresini saran” da bir yay. Kısacası “Coilover nedir” sorusunun cevabı “Amortisörü saran yay” da denilebilir. Aşağıdaki görselde altın sarısı kısmın amortisör, kırmızının da onu saran yay olduğu görülebilir.
Coilover sistemi ile Yay-Amortisör sistemi farkı nedir?
Yukarıda da görüleceği gibi Coilover da bir amortisör-yay birlikteliğidir ve her ikisi de net bir şekilde farklı yapılara sahip süspansiyon sistemleridir. Ancak Coilover tek parça bir sistemken, geleneksel yani normal olarak adlandırabileceğimiz süspansiyon sistemlerinde amortisör ve yay ayrı ayrı parçalardır. Normal bir süspansiyon sisteminde yay ve amortisör ayrı ayrı değiştirilebilirken, Coilover sistemlerinde her ikisi birlikte değiştirilebilir.
Bazı amortisör-yay sistemlerinde her iki bileşen ayrı ayrı olarak araç üstünde konumlanabilirken, bazı sistemlerde; ki günümüzde büyük bir çoğunluğu bu şekildedir, yay ile amortisör içi içedir. Bu durum ilk bakışta Coilover sistemi gibi görünse de, yapısal olarak önemli farklar yer alır. Normal sistemlerde yaylar daha büyük bir çapa sahipken, Coilover sistemlerinde yaylar oldukça düşük bir çapa sahiptir.
Tüm bunların yanında Coilover sistemleri genellikle yükseklik ve/veya sertlik ayarına sahiptir. Yayın amortisörü sarması ve yekpare yapı, bu ayarların kolay bir şekilde yapılabilmesine olanak sağlar. Normal amortisör-yay sistemlerinin de yükseklik ve sertlik ayarlı tipleri vardır ancak özel uygulamalardır. Ayarlama yapılması yerine genellikle, kullanılacak araca özel daha kısa ve sert yaylar tercih edilir. Ayrıca amortisör değişikliği de yapılabilmektedir.
Ancak burada şunu da belirtelim ki; Bazı otomobil üreticileri, özellikle sportif amaçlarla tasarladıkları araçlarda çeşitli tiplerde coilover sistemleri fabrika çıkışı olarak kullanabilmektedir. Ancak yükseklik ve sertlik ayarı her zaman yer almamaktadır.
Coilover konusu ile çok alakalı olmasa da, burada önemli bir uyarı yapmakta da fayda görüyoruz;
Aracı sırf yere yaklaştırmak için özel kısa bir yay kullanmadan mevcut yayı keserek kısaltmak kesinlikle tavsiye edilen bir durum değildir. Aracın genel ağırlığına göre hesap yapılarak tespit edilen yay tasarımı, bu uygulama ile zayıflamakta, aracın bütün dinamiklerini değiştirebilmekte ve dolayısı ile güvenli sürüşü ortadan kaldırabilmektedir.
Coilover Avantaj ve Dezavantajları
Her şeyden önce; Coilover sistemleri hem standart süspansiyon sistemlerine hem de araca özel imal edilmiş performans tipi yay ve amortisörlere önemli bir alternatiftir.
Coilover Dezavantajları
- Fiyat: En büyük dezavantajları kaliteli ürünler için yüksek fiyatıdır. Araç süspansiyonunda alçaltma ve sertleştirme yapılmak isteniyorsa, Coiover alternatifi olan araca özel yay ve amortisör genellikle daha ucuz fiyata sahiptir.
- Korozyon: Coilover yayının, amortisörü düşük bir boşluk toleransı ile sarıyor olması, özellikle soğuk ve yağışlı havalarda kar, çamur ve tuz gibi etkenlerin sisteme zarar vermesine neden olabilir. Bu nedenle normal süspansiyon sistemlerine göre daha hızlı bir şekilde paslanma sorunu ile karşılaşılabilir. Ancak bu durumu engelleyebilmek için sürüş sırasında kullanılabilen Coilover kılıfları mevcuttur.
Coilover Avantajları
- Yol tutuş ve yükseklik: Sertliği ve/veya yüksekliği ayarlanabilir Coilover sistemleri sayesinde, aracın özellikle viraj kabiliyetinde hissedilir artış meydana gelir. Ayrıca farklı yol şartları için, ayarlı tip Coilover sistemlerinde yüksekliğin ayarlanabilir olması önemli bir avantajdır. Kısacası bu sayede aracın yol tutuş, yükseklik ve konfor özellikleri kişiselleştirilebilir. Coilover ayarı ise genellikle yayın altında yer alan bir vida tertibati ile gerçekleştirilir.
- Jant – Lastik: Normal süspansiyon sistemlerinde oldukça büyük çapta olan yay ve muhafazası lastik ebadının büyütülmesinde önemli bir engelken, Coilover sistemlerinin derli toplu ve düşük çaplı yapısı (genellikle 60-70mm) jant ve lastiğin çok daha büyük ve geniş seçilebilmesine olanak sağlar. Bu sayede jant çapı, genişliği ve offset değerleri rahatlıkla değiştirilebilmektedir.
- Ağırlık: Coilover sistemlerindeki daha derli toplu ve bütünleşik yapı sistemin genellikle daha hafif olmasını sağlar. Süspansiyon sisteminde normal yay ve amortisör yerine Coilover kullanılması ise aracın genel ağırlığında bir miktar azalma sağlayabilir. Bu durum aracın dinamiklerine olumlu yönde yansır.
